Keçən il , çoxdan planlaşdırdığım  səfəri-Zaqatalaya getməyi axır ki,reallaşdırdım,avqustun 20-dan 29-can Azərbaycanın İsveçrəsi sayıla  biləcək Zaqatalaya ailəvi səyahətimiz,həm də qonaq getməyimiz  baş tutdu.Onu da qeyd edim ki,Zaqatalada olduğumuz müddətdə   tur çərçivəsində avtobusla Qəbələdəki “Qəbələnd” əyləncə mərkəzinə ,”Nohur” gölünə Şəkinin görməli yerlərinə macal  və imkan tapdıq.Arada müstəqil Balakənə də bir günlük baş çəkdik,daha doğrusu onun parkına.

Amma hələ ki, ilk yazılarımda yalnız Zaqatala təəsüratlarımdan yazacam.Ümid edirəm  bu oxuculara da maraqlı olacaq.

Keçən il avqustda  Zaqataladan qayıdanda açığı  düşünürdüm ki,bu səyahət barədə tez bir zamanda  maraqlı yazı hazırlayıb Ailetravel.net-ə yerləşdirəcəm.Çünki həmişə ordan-burdan  “copy-past” edib  ,kiminsə səyahəti haqda təssüratları,turizm,səyahət haqda  xəbərləri  yerləşdirmək yaxşı deyil.Hər bir jurnalist  istəyir ki,saytında özəl materiallar olsun,həm də təkcə virtual səyahət etməyəsən,xaricə getməyə hələ ki imkan olmasa da arada heç olmasa Azərbaycanın hansısa bölgəsinə getməyə imkan tapasan.

Amma işlərin çoxluğundanmı, bəlkə də  etiraf edim ki, sadəcə tənbəllikdənmi mən bu Zaqatalada olduğum 10 gün müddət ərzində görüklərim haqda indi –az qala bir  ildən danışıram.Amma təskinlik tapmaq lazımdır ki,heç olmasa 2-3 ildən sonra yox… Düzdür ,açığı bu diyara mənim birinci gəlişim deyildi;Zaqatala mənim ana yurdumdur və uşaq vaxtı hər yayı-az qala 3 ay çəkən məktəb  tətilinin hamısını  sovet dövrü burada keçirmişəm.

Müstəqillik dövründə də dəfələrlə Zaqatala getmişəm ,amma hər dəfə gedəndə bir başqa Zaqatala kəşf etmişəm özümdə.Zaqatala ümumiyyətlə mənim üçün həmişə elə bil başqa paraleldə olan dünya olub ki,bura “düşəndə” özümü tam başqa,xoşbəxt hiss etmişəm.Bəlkə də qan çəkir,ona görə… Kimsə deyə bilər heç Avropanın tanınmış turistik şəhərlərinə səyahət edənlər bu qədər səyahətlərini vəsf etmirlər.Amma uşaqlıqdan qarış-qarış gəzdiyim Zaqatalnın küçələri mən açığı olmadığım Parisdən,Londondan da əziz və maraqlıdır.Sadəcə olaraq biz hərdən Azərbaycanın əksər guşələrinin nə qədər gözəl olduğunu bilmirik,həmin yerlərdə turizmi inkişaf etdirmirik.Halbuki ,Zaqatalanın gözəl eyvanı,arxitekturalı evləri olan Heydər Əliyev prospekti ilə gedən  nabələd adam bilməsə, bir anlığa  Avropada  olmasını güman edə bilər.

Zaqatala, Heydər Əliyev prospekti -Ürəkaçan yerdir…

Zaqatalanın “Torqovusu”

   

Ondan başlayım ki,Zaqatalaya Sumqayıtda yaşadığım üçün Sumqayıtdan getmək rahat olsa da Bakıdan getməyi qərar verdim.Birincisi Sumqayıtdan avtobus Zaqatalaya 10 manata aparırıdı,bundan başqa bu avtobuslar həm rahat deyildi,həm də əhalisinə görə Azərbaycanın 2 -ci şəhəri olan Sumqayıtın  avtovağzalında  bilet sistemi yoxdur.

Əslində Zaqatalaya işləyən avtobuslarda (Zaqatalaya Balakənə işləyən avtobuslarla da gedirlər) gediş haqqının dövlət qiyməti 10 manatdan aşağı olsa da keçmişi xatırladan,sovet dövründən qalma, ucqar rayon avtovağzallarını xatırladan Sumqayıt  Avtovağzalından dediyim kimi dövlət qiymətinə bilet alıb  getmək , demək olar ki. mümkün deyil . Sumqayıt  Avtovağzalını müasir körkəmə salmaq və burada qayda-qanun  yaratmaq ,xidməti yüksəltmək ,kartla,onlayn  ödəməcəhənnəmə,heç olmasa  21-ci əsrdə gec də olsa  bu vağzalda bilet sistemi qurulsa  pis olmazdı.

Bakı Beynəlxalq Avtovağzalının saytında oxudum ki,Bakıdan  445 km məsafədə olan (məsafə hansı yolla,marşrutla getməkdən asılı olaraq dəyişə bilər).

Zaqatalaya bilet  6 manat 70 qəpik təşkil edir və mən də qərara aldım ki,bilet alıb oradan səfər edək.Amma əfsuslar olsun ki,avtovağzalın kassasında da bir balaca neqativ halla rastlaşdım.Belə ki,kassada işləyən xanım   dedi ki,mən  3-4 gün əvvəl aldığım üçün 7 manat 50 qəpik  manata yaxın pul ödəməliyəm və əgər göstərilən rəsmi qiymətə almaq istəsəm , gərək guya 3-4  saat qabaq alım.

Amma mən başa düşdüm ki,bu bəhanədən başqa bir şey deyildir.Bir qədər qanıqaraçalıq,problem yaşansa da gec də olsa sübut etdim ki,bu qanunsuzdur(əslində  normalda qabqacadan ödənəndə ucuz olmalıdır) və öz qiymətinə 4 bilet almağa nail oldum,düzdür 20 qəpik də nə üçünsə yenə də əlavə alındı hər biletə görə.Problemin olmaması üçün  və pulunuza qənaət etmək,öz qiymətinə bilet almaq üçün məsləhət görərdim ki,avtobusla Zaqatalaya  və ya digər  yerlərə getmək istəyənlər Bakı Beynəlxalq Avtovağzalı  bbak.az  saytına girib əvvəlcədən bilet alsınlar.

 

Burada söhbət mənim 3-4 manat  artıq verməyimdən yox(əslində niyə verməliyəm?!) prinsip məsləsindən və vətəndaş olaraq öz huquqlarımın tapdanmasına yol verməməkdən gedir.Bu  baxımdan demək olar ki,ölkənin əsas,özü də beynəlxalq  avtovağzalında da vəziyyət ürəkaçan deyil.Nə isə…. bizim əsas mövzu Zaqatalaya səyahətdir.

Balaca oğlum Aydın səfər qabağı şəkil çəkdirir…

Böyük oğlum Nihat lap çoxdanın turistlərinə oxşayır…

 

 

 

Zaqatalaya qatarla da getmək olar əlbəttə ,amma açığı bu variantın da  üstündən ona görə vaz keçdim ki,həm dəmiryolu qatarlarına olan qiymətlər qalxmışdı .Belə ki, qatarda siz 3 muxtelif vaqondan istifade ede bilersiniz: KUPE (4 yataqli)qəpiyi saymasaq 12 manat(aşağıya ,11manat) PLASKART tipli-ümumi yataqlı vaqona 9 manat,aşağıya 8 ),SV tipli  (iki yataqli)olmuşdu.Həm də bu vaqonlarda kondisioner  olmalı ikən olmaya da bilərdi.Əslində qatarla yol getmək düşünürəm ki,daha romantik ,əyləncəli maraqlı və romantikdir.Özü də ailəvi.

Qatarla getmək istəyənlər üçün  onu da deyim ki,Bakı Dəmir Yolu Vağzalından Bakı-Köçərli-Balakən qatarı  hər gün işləyir və bu qatar Zaqataladan da keçir.Yəni birbaşa Zaqatalaya qatar getmir. Səfər muddeti qatarla təxminən 11 saatdir,axşam 22:40-da  Bakıdan çıxır qrafikə görə yola düşür,səhər saat 9:17-də Zaqatalaya çatır

 

 

Qatarla da bilet alanda çalışın onlayn alın ki,həm baha çıxmasın,həm də problem yaranmasın.Amma bilet şəxsiyyət vəsiqəsi vasitəsilə alına bilir.

Zaqataladan qatara biletlər mən sonra gördüm ki, Zaqatalanın keşmiş  avtovağzalının binasının  yanında,çayxananın yaxınlığında balaca ,sovet dövründən qalma köhnə,şəraitsiz bir yerdə satılır.Özü də mən şahidi oldum ki,kassir qadın biletləri öz qiymətindən baha satır ucdantutma.

Zaqatala Dəmiryol Stansiyasında olmasam da bildiyimə görə rayon mərkəzindənbir qədər aralıda yerləşir.Amma taksi ilə 3-4 nəfər gedəndə ucuz -1 manata getmək olar.

Onu da qeyd edim ki, vaxta qənaət etmək üçün və imkanınız  yol verdiyi təqdirdə Zaqatalaya təyyarə ilə getmək arzusuna düşsəz bunu edə bilməyəcəksiz hələki.

    

Məlumat üçün bildiririm ki,Zaqatala Hava Limanı (əvvəllər“Pərzivan”hava limanı adlanırdı)Zaqatala şəhərində, Böyük Qafqaz sıra dağlarının cənub ətəyində yerləşir. Təyyarə vağzalı kompleksinin və uçuş enmə zolağının (UEZ) yenidən qurulması 2008-ci ildə başa çatmışdır və bundan sonra 2009-cu ildə hava limanına beynəlxalq status verilmişdir.

Zaqatalaya,Zaqataladan uçuşlar bərpa olunsa da bu deyəsən çox çəkməyib.

Bakıdan uçuş müddəti 45 dəqiqə olub, biletin qiymeti isə 52 manat təşkil edib. Bakıdan Binə aeroportuna, Zaqatala Aeroportundan rayon mərkəzinə getmək  üçün  əlavə xərc istifadə etdiyiniz nəqliyyatdan (marşrut, taksi) asılı olaraq  4-9 manat intervalında dəyişib. Biletleri isə Bakıda  «28 May» metrostansiyasının yaxınlığında, AZAL kassalarından ,həm də onlayn almaq olardı. Zaqatalada isə kassa  deyilənə görə   mərkəzdə – AG SARAY ticarət mərkəzində yerləşib.Amma təəsüflər  olsun ki,indi Bakıdan Zaqatalaya təyyarə uçmur.Hər halda mən yazını yazmazdan bir qədər əvvəl AZAL-ın Feysbuk səhifəsindən soruşanda mənə belə bildirdirlər.Amma bəlkə də Zaqatala Hava Limanından harasa təyyarə uçur,amma bunu bilmirəm.İmkan olsa bunu da soruşaram.Çox güman ki,Zaqatalaya təyyarə reysləri bu reysin özünü doğrultmamağından,xeyir gətirməmiyindən,müştərilərin azlığından və bu məsafəni təyyarə getməyə imkanı çatan vətəndaşların  çox az olmasından irəli gəlir.

Zaqatalaya gedən  əksər ,müxtəlif komfortlu avtobuslar Bakı Beynəlxalq Avtovağzalından əsasən səhər saatlarında hərəkət edir.

Mercedes-Benz Sprinter avtobusları keçən il 10 manata aparırıdı,çox güman ki,indi də elədir. Səfər müddəti 6-8 saatla məhdudlaşır. Zaqatalaya taksi Bakı Beynəlxalq Avtovağzalının düz girəcəyindən.rayon istiqamətlərinə işləyən taksilərin işlədiyi  yerdən  və 20 yanvar metrosunun çıxışının yaxınlığından  adambaşına 20 manata aparır.

Zaqatalaya  işləyən avtobusların böyuk hissəsi fərdi , əsasən də avtobus sürücülərinin özlərinə məxsusdur. Sefer müddətində sizə çay , şirniyyat,şirin içkilər də verilə bilər avtobus sahibləri tərəfindən.Neçə ki,bizim avtobusda sürücü köməkçisi  sərnişinlərə stəkanda  şirin,qazlı soyuq  içkilər süzüb təklif edirdi ki,yol boyu,bu xitmətlər də çox güman ki,müştəri yığmaq məqsədi ilə edilir və yxşı haldır.

Bütün avtobuslara əvvəlcədən zəng vurmaqla bilet sifariş etmək olur..

İnternetdən oxudum ki,ümumiyyətlə, Bakıdan Zaqatalaya əsasən iki yolla gedirlər : Kürdəmir (uzunlugu 440 km) və yaxud Şamaxıdan kecməklə (390 km). İsmayıllı yolu adlanan 3-cu marşrutdan  az istifadə olunsa da bu ən qısa marşrutdur.Şəxsi  avtomobillə gələnlər üçün bu yol məsləhət  görülür.

Amma qış aylarında, bildirilir ki, Kürdəmirlə gəlmək məsləhətdir.Amma bu məlumatların nə dərəcədə düzgün olmasını deyə bilmirəm.İndi  başımı qaşıyaraq fikirləşirəm bəs mən özüm bu dəfə hansı marşrut ilə getmişəm?!

Səfər müddətində  adətən,neçə illə davam edən ənənəyə uyğun olaraq   sürücülər Kürdəmirdə  avtobusu  yolun kənarında kafelerdə  saxlayaraq 30 dəqiqə fasilə verir. Amma bu kafelerde nəsə yeməyiniz və içməyiniz  o qədər də məsləhət deyil ,çünki həm  baha ola bilir,həm də ən əsas yeməklər,qidalar belə tezbazar yeyilən yerlərdə  keyfiyyətsiz olduğundan sağlamlığınızı təhlükə altına atımış olursunuz. .

Mikroavtobuslarla uzun yolu getmək bir qədər açığı  təhlükəlidir… Avtobuslardan fərqli olaraq mikroavtobuslar Şamaxı yolundan da istiafdə edirlər. Düzdur,  15 yerlik Sprinterlərdən istifadə etməklə  yolu 4-5 saata  qədər azaltmaq olar,amma  bu təhlükəlidir.Uşaq vaxtı -sovet dövrü və bir  20-30 il əvvəl yadıma gəlir  Zaqatala-Bakı-Zaqatala marşrutu üzrə hərəkət edən sərnişin avtobuslar-SSRİ-də uzun müddət -yenidənqurma illərinəcən çox populyar olan Macarıstanın məşhur”Ikarus” avtobsları Zaqatalaya Ağsu perevalından keçərək gedirdi və fasilə kimi səhv etmirəmdə Ağdaşda saxlayırdı və çayın,yeməklərin  qiymətləri yol kənarındadakı kafelərdə çox baha olurdu deyə sərnişinlər əksər hallarda özləri evdən yemək -kartof qızarması,kotlet (indiyəcən yadımdadır, balaca bankalarda)kolbasa,adi su  götürürüdü uzun yol olduğu üçün.

Zaqatalaya gedən yol  ardıcıllıqla İsmayıllı,Qəbələ,Oğuz , Şəki, Qax,dan geçir son nöqtə olaraq Balakənəcən aparır. Yadımdır ki,uşaq vaxtı kəndə xalalarımgilə gedəndə xoş həyacanla,səbrimi sıxa-sıxa yolboyu başımı şüşəyə söykəyə-söykəyə ,yola baxa-baxa şirin xəyallara dalırdım  ( pəncərə tərəfdə oturmağı xoşlayırdım)və  fikirləşirdim ki,nə vaxt sevimli Talaya çatacam,parkı görəcəm . “41-45″abidəsinin yanına çatanda isə ürəyim xöşbəxtlikdən tup-tup edib döyünürdü.

 

“Bizim”  “Daewoo” …
https://youtu.be/JslbfUvB9E8

Bizim  iritutumlu,çoxyerli  “Daewoo” markalı  komfortlu avtobus 10:40-dan da bir az gec  yola düşdü , yolda adəti üzrə yarım saatlıq yemək yemək,ayaqyoluna getmək və sairə üçün Kürdəmirdə yolun düz qırağındakı  restoranda saxladı.Bir şeyi də qeyd edim ki,uzun illərdən bəri belə bir qayda var ki,uzaq reyslərə çıxan sürücülər adətən yemək  yemək üçün avtobusu həmişə əvvəlcədən danışdığı eyni restoranda saxlayır və müştəri gətidiklərinə görə onlardan pul alınmır.

Avtobus  Kürdəmirdə fasilə üçün ,yeməkxananın yanında saxladı

Kürdəmirdən başqa sürücü Şəki pavilyonu şirniyyət evində də saxladı ki,kimsə istəsə alış-veriş etsin.Reklam olmasın insafən qiymətlər pis deyildi buarada ,özü də əsl “Şəki” paxlavası  da  bişirilib satılırdı burda.Sərnişinlərin demək olar ki,hamısı nəsə aldı.Ümumiyyətlə yol kənarındakı bu kimi obyektlər yol maşınlarının hesabına belə düşünümək olar ki,heç də pis qazanmır və adamların maşınlarını yolda saxlayıb alış-veriş etməsinə hesablanmış bu biznes çox  yaxşı biznesdir.

 
Amma gərək  münasib yerdə olsun yol kənarında ,bir də müştəri yığasan gərək.

Biz  Aşağı Talada  qohumumgildə qalacağımdan elə avtobusdan Yuxarı Tala kəndində trassanın ortasında , 1941-1945-ci illərin Böyük Vətən müharibəsi iştirakçılarının xatirəsinə ucaldılmış abidənin yanında düşdük.

   

 

(Ardı mütləq var…)

İmran Kərimli